“Mensen naar arme landen sturen om te helpen is een soort veredeld toerisme.”

Bij het horen van de naam Broederlijk Delen denken veel mensen wellicht als eerste nog aan de posters in de kerk of op de lagere school. Maar welk soort werk doet Broederlijk Delen in een steeds veranderende wereld? Persverantwoordelijke Karel Ceule bespreekt de initiatieven, doelen en uitdagingen waar de organisatie vandaag mee te maken krijgt.

Wat wil Broederlijk Delen graag bereiken met haar inzet?

Broederlijk Delen streeft naar een duurzame wereld zonder ongelijkheid. Er is genoeg voor iedereen, maar er zijn heel veel mensen die in armoede en ongelijkheid leven. Voor ons is delen en herverdelen heel belangrijk, want dit leidt tot een gelijkwaardige samenleving. Hier bij ons, maar ook in het globale Zuiden.

Meer en meer hanteren we de “theory of change”: we vinden dat er structurele veranderingen moeten gebeuren. Daarom werkt Broederlijk Delen samen met meer dan honderd lokale organisaties. Onze manier van ontwikkelingssamenwerking is dus niet puur ondersteunend. Wat we doen is samen met de organisaties voor een verandering zorgen in hun eigen maatschappij.

En in welke landen is Broederlijk Delen op dit moment actief?

Op dit moment werken we met honderden lokale organisaties in dertien verschillende landen. In Latijns-Amerika is dat Guatemala, Haïti, Nicaragua, Colombia, Bolivia en Peru. Senegal, Burkina Faso, Uganda, Rwanda, Burundi en Congo in Afrika. En in het Midden-Oosten: Israël en Palestina.

Welk soort werk doet Broederlijk Delen in deze landen?

We werken eigenlijk rond een drietal grote thema’s. Als eerste grondstoffen en voedselsystemen, politieke stem en participatie. En we willen ook een beweging van wereldwijde solidariteit in gang zetten.

Over dat soort thema’s denken wij na en zoeken we naar oplossingen. We proberen verandering te brengen door bijvoorbeeld de lokale partnerorganisaties te ondersteunen in de eigen voedselvoorziening. Of op een biologische of agro-ecologisch manier, zodat de gronden niet worden uitgeput. Zo worden voedselsystemen op lange termijn meer duurzaam.

In Peru, Bolivia en Colombia is er een grote mijnindustrie. Grondstoffen als goud, kobalt of lithium zijn heel gegeerd, dus de ontginning ervan is interessant. Alleen wordt geen rekening gehouden met de rechten van de mensen die er werken. Activisten worden er bedreigd, vermoord of voor de rechtbank gedaagd. Met Broederlijk Delen steunen we de mensen ook in die legitieme strijd.

Ook via het uitgangspunt politieke stem en participatie willen we helpen verandering te brengen. Het is bijvoorbeeld niet voldoende als een kleine boer aan biolandbouw begint te doen als grote bedrijven het land verder blijven vervuilen. Er is dus ook nood aan politieke druk en lobbywerk. Niet alleen in die landen, maar ook op Europees niveau en in België.

En wat doen jullie in België?

Ook in Vlaanderen wilt Broederlijk Delen een ngo zijn die voor beweging in de maatschappij zorgt. Het is dus belangrijk dat wij hier ook steun krijgen. Niet alleen financiele steun, maar ook steun van mensen die zich sympathiseren met onze beweging en organisatie. Want als je wilt aan verandering werken dan heb je ook een draagvlak nodig van mensen. Daarom voeren wij ook sensibiliserings-campagnes hier in Vlaanderen.

Hoe wordt er beslist om een project te steunen?

Bij Broederlijk Delen hebben we onze vaste partnerorganisaties, maar soms komen er nieuwe bij of gaan er oude weg.

We hebben altijd een persoon ter plaatse, een lokale vertegenwoordiger. Die persoon woont, bijvoorbeeld in Guatemala, en is op de hoogte van de verschillende organisaties en projecten daar. We kijken naar de projecten die de mensen zelf willen organiseren en hoe wij hun hierbij kunnen ondersteunen. Die wisselwerking is voor ons erg belangrijk.

Onze partnerorganisaties geven dus heel veel input. Want wij geloven dat zij het beste weten hoe we de mensen daar kunnen helpen. Het is dus niet zo dat wij in Brussel alles voor hen beslissen.

Loopt de samenwerking altijd vlot met mensen uit andere landen met andere culturen?

Het loopt niet altijd even vlot. Maar het feit dat we iemand ter plaatse hebben, die veel contact heeft met de mensen, die daar ook woont, dat zorgt ervoor dat die persoon de cultuur goed kent. Het hoeft ook geen Vlaming te zijn die daar woont, vaak zijn het mensen van het land zelf. Dat zorgt ervoor dat de samenwerking meestal wel goed gaat.

Dat wilt niet zeggen dat er soms geen moeilijkheden zijn. We hebben al gehad dat er partners financieel niet transparant waren. Zij worden op de vingers getikt en wanneer dit niet veranderd dan wordt de samenwerking ook beëindigd.

We werken dus met een aantal criteria, waaronder transparantie. Maar ook de middelen moeten goed gebruikt worden en de doelstellingen behaald. Er is dus ook een verantwoordelijkheid vanuit de partnerorganisatie naar Broederlijk Delen toe. Want we financieren natuurlijk niet zomaar.

Gaan er vanuit België soms vrijwilligers naar de landen die jullie steunen?

Nee, vroeger hadden we een werking waarbij we jongeren stuurden naar de landen om te helpen, maar daar zijn we mee gestopt. Want het is een soort veredeld toerisme. De partner moest meer investeren dan ze terugkregen. Het was geen efficiënte manier van werken.

We zijn kritisch tegenover ontwikkelingssamenwerkingen waarbij mensen van hier naar daar gaan. Om dan een schooltje of een waterput te bouwen. Wij zeggen: nee, laat de mensen zelf beslissen. Hebben ze die waterput nodig? Of hebben ze iets anders nodig?

We sturen nu enkel iemand wanneer de partnerorganisatie er om vraagt. Wanneer ze dus echt iemand zoeken met een bepaald profiel. Bijvoorbeeld iemand die hun kan begeleiden in de communicatie.

Hebben jullie projecten ook altijd succes?

We kijken altijd naar de impact van de projecten waar we mee werken. Vaak zien we dat de levenstandaard vooruitgaat van de mensen die de partnerorganisatie helpt. Dat er minder mensen in armoede leven, dat de voedselzekerheid stijgt, of dat activisten versterkt worden in hun protest tegen bedrijven. Dat zijn toch wel serieuze tekenen van onze impact.

Maar we mogen ook niet naïef zijn. Er moet nog een lange weg afgelegd worden. Maar omdat we ook onderzoeksrapporten en sprekers hebben, betekent dat politieke beleidsmakers er rekening mee beginnen te houden.

We hebben wel een impact, maar het loopt niet altijd even vlot. Zo zit de wereld ook niet in elkaar. We kunnen onze succesverhalen vertellen, maar als je kijkt op wereldniveau, dan zie je dat er nog heel wat werk is en dat we moet blijven strijden.